Διαταραχές λήψης τροφής
Οι διαταραχές λήψης τροφής είναι ψυχογενείς διαταραχές που σχετίζονται με τη διατροφή του ατόμου και έχουν άμεσα αρνητικά αποτελέσματα τόσο στη διατροφική κατάσταση όσο και στη γενικότερη υγεία. Οι πιο συνηθισμένες διατροφικές διαταραχές είναι οι ακόλουθες:
- Ψυχογενής ανορεξία
- Ψυχογενής βουλιμία
- Επεισοδιακή υπερφαγία
Υπάρχουν και οι περιπτώσεις όπου τα ερευνητικά εργαλεία ταξινόμησης του ασθενούς δε δίνουν ξεκάθαρη κατάταξη σε κάποια από τις παραπάνω διατροφικές διαταραχές επομένως θα πρέπει να εξετάσουμε την ύπαρξη κάποιας άτυπης διαταραχής πρόσληψης τροφής.
Ψυχογενής ανορεξία
Χαρακτηρίζεται από επίμονο περιορισμό της ενεργειακής πρόσληψης που οδηγεί σε σημαντικά χαμηλό σωματικό βάρος. Πολλές φορές υπάρχει φόβος από το άτομο ότι θα πάρει βάρος καθώς παράλληλα διαπιστώνεται μη ρεαλιστική εικόνα σώματος, δείχνοντας παράλληλα επίμονη άρνηση της σοβαρότητας του προβλήματος.
Η συχνότητα εμφάνισής της είναι μεγαλύτερη στα κορίτσια, ιδίως στην εφηβική ηλικία (15-19 έτη). Κατά προσέγγιση 1.2-2.2% του πληθυσμού των γυναικών θα νοσήσουν από ψυχογενή ανορεξία κάποια στιγμή στη ζωή τους ενώ στους άνδρες το ποσοστό αυτό είναι πιο χαμηλό περίπου στο 0.3%.
Σημεία και συμπτώματα
- Ξηροδερμία
- Δυσανοχή στο κρύο
- Μπλε χέρια και πόδια
- Δυσκοιλιότητα
- Μετεωρισμός
- Καθυστερημένη εφηβεία
- Αμηνόρροια
- Τεταμένα νεύρα
- Απώλεια αισθήσεων
- Ορθοστατική υπόταση
- Χνουδωτή τρίχωση σώματος
- Απώλεια μαλλιών
- Γρήγορος κορεσμός
- Αδυναμία-κόπωση
- Χαμηλό ανάστημα
- Οστεοπόρωση
- Ατροφία μαστών
- Κολπίτιδα
- Καρδιακές αρρυθμίες
- Υποθερμία
Ψυχογενής βουλιμία
Παρατηρούνται επαναλαμβανόμενα επεισόδια αδηφαγίας, όπως κατανάλωση μεγάλης ποσότητας τροφής σε συγκεκριμένη περίοδο (π.χ 2 ώρες) με αίσθημα έλλειψης ελέγχου. Ακολουθούν αντισταθμιστικές συμπεριφορές όπως αυτοπροκαλούμενοι εμετοί, χρήση διουρητικών, καθαρτικών ή άλλων φαρμάκων, νηστεία ή υπερβολική άσκηση. Τα επεισόδια εμφανίζονται τουλάχιστον 1 φορά την εβδομάδα για 3 μήνες.
Σημεία και συμπτώματα
- Πληγές στόματος
- Φαρυγγική πληγή
- Φθορά δοντιών
- Οπισθοστερνικός καύσος, πόνος στο στήθος
- Ρήξη οισοφάγου
- Παρορμητική συμπεριφορά
- Μυϊκές κράμπες
- Αδυναμία
- Διάρροια με αίμα
- Αιμορραγίες ή εύκολοι μώλωπες
- Μη τακτικοί εμμηνορροϊκοί κύκλοι
- Απώλεια αισθήσεων
- Διογκωμένοι παρωτιδικοί αδένες
- Υπόταση
Επεισοδιακή υπερφαγία
Πρόκειται για διαταραχή κατά την οποία εμφανίζονται επανειλημμένα επεισόδια αδηφαγίας που σχετίζονται με τρία τουλάχιστον από τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:
- Το άτομο τρώει πιο γρήγορα από το συνηθισμένο ρυθμό κατανάλωσης γεύματος.
- Τρώει μέχρι να αισθανθεί δυσφορία.
- Τρώει μεγάλες ποσότητες φαγητού ενώ δεν πεινάει.
- Τρώει μόνο του γιατί νιώθει αμήχανα ως προς την ποσότητα φαγητού που καταναλώνει.
- Αισθάνεται μεγάλες ενοχές μετά το υπερφαγικό επεισόδιο.
Τα επεισόδια συμβαίνουν κατά μέσο όρο τουλάχιστον 1 φορά/εβδομάδα για 6 μήνες.
Πρόληψη των Διαταραχών Λήψης Τροφής
Πριν φτάσουμε στο στάδιο της αντιμετώπισης είναι αναγκαίο να σταθούμε σε ένα προγενέστερο στάδιο, αυτό της πρόληψης και να εστιάσουμε την προσοχή μας στα παρακάτω σημεία:
- Έγκαιρη αναγνώριση συμπτωμάτων
- Ρεαλιστικοί στόχοι βάρους
- Ισορροπημένοι τρόποι ελέγχου του βάρους
- Καθοδήγηση σε θέματα διατροφής
- Ενημέρωση για τις επιπτώσεις (όχι για τα συμπτώματα)
- Αναζήτηση βοήθειας από τους ειδικούς
Αντιμετώπιση των Διαταραχών λήψης τροφής
Οι διατροφικές διαταραχές αποτελούν μια σύνθετη και σοβαρή πρόκληση που ταλαιπωρεί έναν πολύ μεγάλο αριθμό ατόμων σε όλο τον κόσμο, επηρεάζοντας την υγεία, την αυτοεκτίμηση και την ποιότητα ζωής τους. Ωστόσο, η έγκαιρη αναγνώριση, η στήριξη από τους οικείους και η καθοδήγηση από επαγγελματίες υγείας, Ψυχιάτρους/Ψυχολόγους σε συνεργασία με Κλινικούς Διαιτολόγους-Διατροφολόγους μπορούν να συμβάλλουν καθοριστικά στην αντιμετώπιση αυτών των θεμάτων. Είναι σημαντικό να θυμόμαστε πως η θεραπεία είναι εφικτή και πως η ανάκαμψη είναι ένα ταξίδι γεμάτο προκλήσεις αλλά και ελπίδα. Η ενσυναίσθηση και η ενημέρωση μπορούν να βοηθήσουν σημαντικά στην κατανόηση και την υποστήριξη των ανθρώπων που βιώνουν τέτοιες διαταραχές, οδηγώντας τους σε μια ζωή γεμάτη ισορροπία και ψυχική ευεξία.
